چیزهایی که افطاری کردن با آن مستحب است
اعلم أننا قد ذکرنا فیما تقدم من هذا الکتاب کیفیة الاستظهار فی الطعام و الشراب و نزید هاهنا بأن نقول ینبغی أن یکون الطعام و الشراب الذی یفطر علیه مع طهارته من الحرام و الشبهات قد تنزهت طرق تهیئته لمن یفطر علیه من أن یکون قد اشتغل به من هیأه عن عبادة الله [عبادة لله] جل جلاله هی أهم منه فربما یصیر ذلک شبهة فی الطعام و الشراب لکونه عمل فی وقت کان الله جل جلاله کارها للعمل فیه و معرضا عنه و حسبک فی سقم طعام أو شراب أن یکون صاحبه رب الأرباب کارها لتهیئته على تلک الوجوه و الأسباب فما یؤمن المستعمل له أن یکون سقما فی القلوب و الأجسام و الألباب. أقول [و] فأما تعیین ما یفطر علیه من طریق الأخبار فقد رویناه بعدة أسانید
پیش از این در همین کتاب نحوه‌ى رعایت احتیاط در خوردنى‌ها و نوشیدنى‌ها را ذکر کردیم.اکنون افزون بر آن مى‌گوییم: شایسته است خوردنى و نوشیدنى‌اى که انسان با آن افطار مى‌کند، علاوه بر طهارت از حرام و شبهه، راه‌هاى تهیّه‌ى آن براى افطارکننده نیز پاکیزه از حرام و شبهه باشد. مثلا کسى که آن را فراهم کرده هنگام فراهم کردن آن از عبادتى مهم‌تر از تهیّه‌ى افطارى دست نکشیده و به آن نپرداخته باشد، زیرا چه‌بسا همین امر شبهه در خوردنى و نوشیدنى به شمار آید، چرا که در زمانى به تهیّه‌ى افطارى پرداخته که خداوند-جلّ جلاله-از آن ناخوشایند و روى‌گردان بوده است و در نارسایى خوردنى و نوشیدنى همین بس که صاحب آن یعنى خداوند ربّ الارباب از نحوه و راه فراهم کردن آن بدش بیاید. بنابراین، کسى که از آن استفاده مى‌کند نیز از دچار شدن به بیمارى باطنى یا جسمى یا عقلى ایمن نخواهد بود. چیزهایى که از دیدگاه احادیث بهتر است با آن افطار شود، موارد زیر است که در روایات آینده با اسناد متعدّد ذکر شده است. از جمله:
فَمِنْ ذَلِکَ مَا رَوَیْنَاهُ بِإِسْنَادِنَا إِلَى الْفَقِیهِ عَلِیِّ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ التَّمِیمِیِّ الْکُوفِیِّ مِنْ کِتَابِ الصِّیَامِ بِإِسْنَادِهِ إِلَى جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ
«علىّ بن حسن فضّال تبملى [تیمى]کوفى» فقیه در «کتاب الصّیام» آورده است که «جابر» مى‌گوید: امام باقر-علیه السّلام-فرمود:
کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یُفْطِرُ عَلَى الْأَسْوَدَیْنِ قُلْتُ رَحِمَکَ اللَّهُ وَ مَا الْأَسْوَدَانِ قَالَ التَّمْرُ وَ الْمَاءُ وَ الرُّطَبُ وَ الْمَاءُ
«رسول خدا-صلّى اللّه علیه و آله و سلّم-با دو چیز سیاه افطار مى‌نمود.» عرض کردم: «خداوند رحمتت کند، منظور از دو چیز سیاه چیست؟» فرمود: «خرماى خشک و آب، یا خرماى رسیده‌ى تر و آب.»
وَ رَأَیْتُ فِی حَدِیثٍ مِنْ غَیْرِ کِتَابِ عَلِیِّ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ
«علىّ بن حسن فضّال» در «کتاب الصّیام» خود آورده است که رسول اکرم -صلّى اللّه علیه و آله و سلّم-فرمود:
مَنْ أَفْطَرَ عَلَى تَمْرٍ حَلَالٍ زِیدَ فِی صَلَاتِهِ أَرْبَعُ مِائَةِ صَلَاةٍ
«هرکس با خرماى حلال افطار کند، ۴٠٠ نماز بر نماز او افزوده مى‌شود.»
وَ مِنْ ذَلِکَ مَا رَوَیْنَاهُ أَیْضاً بِإِسْنَادِنَا إِلَى عَلِیِّ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ مِنْ کِتَابِ الصِّیَامِ بِإِسْنَادِهِ إِلَى غِیَاثِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ ع
نیز «علىّ بن حسن فضّال» در «کتاب الصّیام» خود آورده است که امام صادق -علیه السّلام-به نقل از پدر بزرگوارش فرمود:
أَنَّ عَلِیّاً ع کَانَ یَسْتَحِبُّ أَنْ یُفْطِرَ عَلَى اللَّبَنِ
«علىّ-علیهم السّلام-دوست داشت که با شیر افطار کند.»
وَ مِنْ ذَلِکَ مَا رَوَیْنَاهُ بِإِسْنَادِنَا إِلَى أَبِی جَعْفَرٍ ابْنِ بَابَوَیْهِ بِإِسْنَادِهِ إِلَى الصَّادِقِ ع أَنَّهُ قَالَ
«ابو جعفر ابن بابویه» نقل کرده است که امام صادق-علیه السّلام-فرمود:
الْإِفْطَارُ عَلَى الْمَاءِ یَغْسِلُ ذُنُوبَ الْقَلْبِ
«افطار کردن با آب، گناهان قلبى انسان را شستشو مى‌دهد.»
أقول و لعل هذه المقاصد من الأبرار فی الإفطار کانت لحال تخصهم أو لامتثال أمر یتعلق بهم من التطلع على الأسرار و کلما کان الذی یفطر علیه الإنسان أبعد من الشبهات و أقرب إلى المراقبات کان أفضل أن یفطر به و یجعله مطیة ینهض بها فی الطاعات و کسوة لجسده یقف بها بین یدی سیده
البته باید توجه داشت که موارد یادشده که نیکان با آن افطار کرده‌اند، به خاطر حالت خاصّ آنان یا براى امتثال دستور متعلّق به آنان بوده که از راه اطّلاع بر اسرار، بر آنان مکشوف شده است؛ وگرنه به هر اندازه که غذا دورتر از شبهه و نزدیک‌تر به مراقبه‌ى خداوند-جلّ جلاله-باشد، بهتر است روزه‌دار با آن افطار کند و آن را مرکب خود براى انجام طاعات و لباس تن خود براى ایستادن در پیشگاه آقاى خود قرار دهد.
منبع:doa.ahlolbait.com
